W poniedziałek, 14 października, w Szkole Podstawowej nr 1 im. Janusza Korczaka w Chojnie odbyły się gminne obchody Dnia Edukacji Narodowej. To szczególny dzień, w którym świętuje cała społeczność szkolna – nauczyciele, pracownicy oświaty, uczniowie oraz rodzice. W tym roku uroczystość połączono z pasowaniem uczniów klas pierwszych.

Wydarzenie rozpoczęło się widowiskowym wjazdem grupy motocyklowej Trefl, współpracującej ze szkołą w ramach programu „Odblaskowa szkoła”. Następnie przywitano wszystkich uczniów, nauczycieli, pracowników szkoły oraz zaproszonych gości, wśród których znaleźli się m.in. Weronika Kotlińska, dyrektor Administracji Szkół i Infrastruktury Społecznej, oraz Barbara Rawecka, burmistrz Gminy Chojna.

Burmistrz, zwracając się do najmłodszych, podkreśliła – Ślubujcie, abyście byli dobrymi uczniami tej szkoły. Też byłam uczennicą tej szkoły i jestem z tego dumna.

Po uroczystym ślubowaniu pierwszoklasiści zostali oficjalnie przyjęci w poczet uczniów szkoły. Druga część obchodów odbyła się w szkolnej auli, gdzie wręczono Nagrody Burmistrza Gminy Chojna wyróżnionym nauczycielom.

Dzień Edukacji Narodowej obchodzony jest 14 października na pamiątkę powołania Komisji Edukacji Narodowej w 1773 roku. Komisja została ustanowiona przez Sejm Rozbiorowy z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i była pierwszym w Europie państwowym organem kierującym oświatą. Jej utworzenie było odpowiedzią na potrzebę reformy szkolnictwa po likwidacji zakonu jezuitów, który dotychczas sprawował pieczę nad większością szkół w Rzeczypospolitej.

Komisja przejęła majątki pojezuickie, które stały się podstawą finansowania systemu edukacyjnego. Jej celem było stworzenie nowoczesnego modelu nauczania, obejmującego zarówno wychowanie moralne, jak i praktyczną wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych, historii czy geografii.

Komisja Edukacji Narodowej opracowała trzystopniowy system szkolnictwa:

• szkoły parafialne – przeznaczone głównie dla dzieci chłopskich i mieszczańskich,
• szkoły powiatowe – dla młodzieży szlacheckiej i bardziej zaawansowanych uczniów,
• uniwersytety – dla studentów kontynuujących naukę na poziomie akademickim.

W 1775 roku powołano Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajmowało się opracowywaniem nowych podręczników i programów nauczania. Dzięki temu wprowadzono język polski jako język nauczania, rozszerzono zakres wiedzy o przedmioty przyrodnicze i humanistyczne oraz ujednolicono standardy edukacyjne.

Komisja kładła również duży nacisk na profesjonalizację zawodu nauczyciela. Określiła jego obowiązki, wymagania moralne i zawodowe, tworząc w ten sposób podstawy nowoczesnego etosu pedagogicznego.

Komisja Edukacji Narodowej działała do 1794 roku, kiedy to po upadku insurekcji kościuszkowskiej i nasileniu represji zaborczych została rozwiązana. Mimo to jej reformy wywarły trwały wpływ na polskie szkolnictwo i były kontynuowane w różnych formach w kolejnych stuleciach.

Dzięki działalności Komisji ukształtował się nowoczesny system nauczania, oparty na idei kształcenia obywatelskiego, patriotyzmu i rozwoju intelektualnego. Wielu historyków uznaje ją za jedno z najważniejszych osiągnięć polskiego Oświecenia.

Pomysł obchodzenia święta nauczycieli pojawił się w XX wieku. W 1972 roku, na mocy ustawy Karta praw i obowiązków nauczyciela, ustanowiono Dzień Nauczyciela, przypadający na 14 października. Dziesięć lat później, w 1982 roku, święto to otrzymało obecną nazwę – Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten jest nie tylko okazją do podziękowań i wręczania odznaczeń, ale także do refleksji nad misją edukacji i rolą nauczycieli w kształtowaniu społeczeństwa. Minister edukacji przyznaje w tym dniu wyróżniającym się pedagogom Krzyże Zasługi, Medale Komisji Edukacji Narodowej oraz nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.

Dzień Edukacji Narodowej przypomina o niezwykłej roli nauczycieli w życiu społecznym i narodowym. Ich praca to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale także wychowywanie młodych ludzi w duchu odpowiedzialności, empatii i patriotyzmu. Współczesne obchody tego święta – zarówno w dużych miastach, jak i w małych szkołach – są wyrazem szacunku dla tych, którzy codziennie kształtują przyszłość kolejnych pokoleń Polaków. Dziedzictwo Komisji Edukacji Narodowej przypomina, że dobra edukacja jest jednym z fundamentów silnego i świadomego społeczeństwa.

Źródła informacji:

• Instytut Rozwoju Edukacji – „Historia i znaczenie Dnia Nauczyciela”
• Teleskop.pl – „Dzień Edukacji Narodowej: historia i znaczenie tego święta”
• TVP Info – „Dzień Nauczyciela 2025: Komisja Edukacji Narodowej – co to i kiedy powstała, historia”
• Dzieje.pl – „250 lat temu powołano Komisję Edukacji Narodowej – pierwsze ministerstwo oświaty w Europie”
• Senat RP – materiały okolicznościowe z obchodów rocznicy KEN
• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – „Historia Komisji Edukacji Narodowej”